Inleiding

Jeugd

Jeugd op Corsica
 Napoleon is op 15 augustus 1769 geboren te Ajaccio, zijn ouders waren niet  erg rijk. Hij woonde op het eiland Corsica in Italië. al jong speelde hij op school soldaatje en hij nam daarbij altijd de leiding.

In het leger
Op negenjarige leeftijd ging hij naar Frankrijk. Eerst  leerde hij Frans en daarna ging hij naar een militaire school. Nog tijdens die opleiding sterft Napoleons vader, waardoor Napoleon de volledige verantwoordelijkheid over zijn familie te dragen krijgt. Ondanks die zware last slaagt hij in 1785 op zestien jarige leeftijd voor zijn examen en verlaat hij de school als tweede luitenant. 
Hij krijgt een aanstelling bij het regiment in Valence (Zuid Frankrijk). Na een jaar gaat hij met verlof terug naar Ajaccio, zijn geboorteplaats. Zijn verlof duurde wat langer dan gepland; wegens ziekte moest hij zijn verlof tweemaal laten verlengen, zodat hij pas in 1788 terug kon keren naar zijn regiment, dat inmiddels naar Auxonne was overgeplaatst. 

Napoleon in zijn jonge jaren
In 1789 vroeg hij opnieuw verlof aan en vertrok weer naar Ajaccio. In die periode begon in Parijs de Revolutie. Napoleon, zelf een fanatiek aanhanger van de ideeën van J.J.Rousseau, was in die periode vaak te vinden op plaatsen waar de Revolutie verkondigd werd. Pas in 1791 keerde hij weer terug naar Frankrijk, waar hij de zorg van zijn jongere broertje Louis op zich nam. Net in januari teruggekomen, gaat hij in oktober weer met verlof naar Corsica. Doordat zijn oom Lucien was overleden, kwam er een kapitaal vrij, waardoor de Bonapartes stemmen voor zich konden kopen. Daardoor werd Napoleon benoemd tot luitenant-kolonel van een bataljon van vrijheidsstrijders. Hierdoor had Napoleon geen zin om na zijn verlofperiode terug te keren naar zijn regiment. Hij schreef een brief naar de Commissaris van Oorlog in Valence, waarin hij de situatie uitlegde. De regering zag er wel voordeel in, een Fransgezinde op Corsica, maar Napoleons kolonel dacht daar anders over en schrapte hem van de officierslijst. Napoleon had zijn baan verloren. 
Als hij op Corsica komt krijgt hij problemen en vlucht naar Frankrijk. Daar gaat hij weer in het leger omdat er officieren te kort zijn. Hij wordt aangenomen als artillerie-officier bij een legerafdeling die de sterke Contra-Revolutionaire stad Toulon belegert. Napoleon was degene, die met zijn strategisch inzicht een punt ontdekte van waar de Franse artillerie de haven, en daarmee de vijandelijke schepen, kon bestoken en hij was ook degene die een aanval opzette, om dat punt te veroveren. Zijn rang steeg in enkele maanden, tot brigadier-generaal. Hij krijgt de leiding over een voor Frankrijk zeer belangrijke veldtocht, namelijk die naar Italië.

Veldslag Italië
Begin veldtocht
Op 27 maart 1796 geeft Napoleon het bevel om te vertrekken. Als Napoleon met zijn leger bij de Alpen komt, dan wordt hij al opgewacht door Sardinische en Oostenrijkse legers. Na een heftige strijd van drie dagen, waarin het leger van Napoleon alles op alles moet zetten om te overwinnen, vlucht het Oostenrijkse leger richting Milaan. De Sardiniërs trekken zich terug, en zo kan Napoleon met zijn leger Italië binnentrekken. Het leger vertrouwt Napoleon nu volkomen, en ook bij de vijand zit de schrik er nu goed in. Als Napoleon een goede week later in Cherasco aankomt, sluit de koning van Sardinië uit angst een wapenstilstand.

Voorspoed voor Napoleon
Het leger kreeg versterkingen van een ander leger wat tegelijkertijd met Napoleon de Alpen binnen was getrokken om die te bezetten. Met die versterkingen sloot hij alle toegangswegen naar Italië voor de Oostenrijkse leger helemaal af. 
De veldtocht ging door en de legers trokken door het Italische landschap. Op 29 juni gaf  de onneembare vesting van Milaan zich over. 

Problemen door Würmser & Alvinzi
Op 29 juli viel het Oostenrijkse leger onder leiding van generaal Würmser aan. Door een goed geslaagde schijnbeweging van Würmser, kwam het leger van Napoleon in de problemen. Voor het eerst raadpleegde Napoleon zijn opperbevelhebbers. Op Augereau na was iedereen het er over eens dat het beter was om maar terug te trekken naar de veilige vesting van Milaan. Napoleon was het met Augereau eens en een bloedige strijd tussen de Oostenrijkse en Franse legers volgde.
De veldtocht duurde vijf dagen, waarin het leger van Würmser een grote nederlaag lijd, en zich terug moet trekken naar Tirol. Napoleon gunt zijn soldaten een paar dagen rust.En trekt dan de alpen in om het  leger van Würmser helemaal te verslaan. Dit lukt hem goed, en de lof die hij van het Directoire krijgt is dan ook terecht. 

Alvinzi had een leger van 45.000 man op het been weten te brengen, dat vanuit verschillende hoeken het leger van Napoleon aanvalt. Ook deze aanval wist Napoleon door zijn meesterlijk strategisch inzicht af te slaan. Met al zijn manschappen trekt hij vervolgens naar Mantua, het laatste bolwerk in Noord-Italië wat nog niet was veroverd. Na een belegering ziet Würmser, die de stad had ingenomen, het niet meer zitten en gaat in onderhandeling met Napoleon. Met de verovering van Mantua kon men heel Italië als veroverd zien en dus was de veldtocht beëindigd. In tien maanden tijd had Napoleon met een leger, dat in de sterkste periode slechts 50.000 man telde, in 12 veldslagen en meer dan 60 gevechten een vier keer zo grote overmacht verslagen.

Veldslag Egypte

Nadat het Directoire van het succes van Napoleon in Italië had gehoord, schreef het een brief aan Napoleon, waarin hij van zijn commando in Italië werd ontheven en het commando kreeg over een nieuwe expeditie, dit keer naar Egypte.

Victorie & slecht nieuws
De eerste slag die Napoleon in de Oriënt moet leveren, is tegen de Mammelukken. Deze slag is een makkie voor de Franse soldaten en de mammelukken worden dan ook snel verslagen. Zonder verdere moeite rukt Napoleon Cairo binnen, waar hij een slechte mededeling krijgt: de Franse vloot is eindelijk gevonden door Nelson en met een fantastische manoeuvre van de Engelsen verslagen. Alleen vice-admiraal Villeneuve wist te ontsnappen. 
Hierdoor is de verbinding tussen Napoleon en Frankrijk verbroken, waardoor Napoleon vast zit in zijn eigen verovering. Daarna volgt het ene slechte bericht het andere snel op. De Turkse sultan verklaart Napoleon de Jihad, de Engelsen brengen Napels in beweging, Oostenrijk dreigt Italië weer binnen te vallen en Rusland sluit zich aan bij de tweede coalitie die gevormd gaat worden. Van dit alles weet Napoleon nog niet veel af, hij is alleen maar blij dat hij onbereikbaar is voor Frankrijk, omdat hij zo alle vrijheid heeft om te doen wat hij wil. 

Egypte in opstand: Slag van Aboekir
Vijf weken later verschijnt echter het Turkse leger in het kamp van de Fransen. Op dezelfde plaats waar eerst de Franse vloot werd verslagen door Nelson, in Aboekir, wordt nu een bloedige strijd tussen de Fransen en de Turken uitgevochten. Het Turkse leger was echter niet goed opgesteld, waar de Fransen gebruik van maakten. De Turken werden de zee in gedreven. 6000 doden en 4000 gevangenen was het resultaat. Niet een aanvaller ontkwam. 
Kort na de slag van Aboekir komt Napoleon te weten hoe de stand van zaken in Europa is en neemt het besluit om terug te keren. Hij laat het leger, dat door het Directoire al ten dode was opgeschreven, achter en keert terug naar Frankrijk.

Van Consul tot Keizer

Le Directoire est mort, vive Napoleon
De staatsgreep van Napoleon wordt ook wel de Staatsgreep van Brumaire genoemd. Dit, omdat de staatsgreep van Napoleon plaatsvond op de achttiende Brumaire, volgens de Franse tijdrekening, wat gelijk staat met 9 november in onze huidige jaartelling. Op die dag zorgde Sieyès ervoor, dat de Raad der Ouden, Napoleon benoemde tot opperbevelhebber over de troepen. Napoleon stormde toen niet lang daarna met zijn legers Parijs binnen. Diezelfde avond besloot de Raad van Vijfhonderd, waarvan Lucien, Napoleons broer de voorzitter was, dat Napoleon zich verdienstelijk had gedragen voor volk en vaderland en dat het Directoire opgehouden had te bestaan.

Macht door oorlog & vrede
Al snel na zijn staatsgreep wordt Napoleon Eerste Consul, aan wie hij net in zijn Code Napoleon alle macht had gegeven. De Tweede en Derde Consuls waren Cambacérès en Lebrun. Hij verdeelde de ministersposten. Enkele ministers hebben later nog een belangrijke rol gespeeld in de geschiedenis van Frankrijk, een van die ministers is Talleyrand, de minister van Buitenlandse Zaken. Talleyrand kan zonder twijfel de meest invloedrijke diplomaat van de Napoleontische tijd genoemd worden. Hij was een van de weinige personen, die Napoleon van gedachten kon laten veranderen over een bepaald onderwerp. De ministers handelden alleen op bevel van Napoleon, ze overlegden niet in de ministerraad. 
In 1802 werd Napoleon benoemd tot Consul voor het leven, waarmee de macht hem dus niet meer ontnomen kon worden. Veel mensen denken dat Napoleon dit alleen heeft kunnen bereiken door zijn vele militaire successen, sommige bekender dan de anderen, maar dat klopt niet helemaal, het heeft er wel mee te maken. Toen Napoleon eenmaal Consul voor het leven was, was de stap naar het keizerschap niet groot meer, en in 1804 werd hij door de Senaat benoemd tot Keizer Napoleon I.

Veldtocht Rusland 

Kunst & oorlog
De veldslag in Rusland is op verschillende manieren de geschiedenis in gegaan. Één daarvan is door het muziekstuk ‘1812', een ouverture van Tschaikowsky, waarin de slag tussen de Fransen en de Russen op een magnifieke manier wordt vertolkt, onder andere door de volksliederen van beide landen te gebruiken als herkenningsmelodieën. De Russische schrijver Tolstoj heeft de opmars van de Franse legers richting Rusland beschreven als een stormvloed die met grote hoeveelheden mensen, onderverdeelt in verschillende legers, kwam. Die vergelijking is niet vreemd, het leger van Napoleon bestond uit soldaten van alle veroverde landen: Duitsers, Italianen, Fransen, Walen, Portugezen, Hollanders, Kroaten, Zwitsers; en op de flanken Pruisen en Oostenrijkers. Het is zelfs zo, dat van de ongeveer 500.000 soldaten die het leger telde, de Fransen sterk in de minderheid waren. Het grootste gedeelte bestond uit Duitsers. Napoleon maakte echter gelijk al een fout, door de meest onbetrouwbare manschappen op de flanken te zetten. Bij de opmars ging dat goed, maar bij de terugtocht heeft dit het leger ernstig in gevaar gebracht. 

plunderingen
Nog voor er ook maar één schot is gelost, komt het leger al in de problemen. De voedselvoorziening blijkt in de praktijk niet zo te werken als op papier beschreven is. De soldaten plunderen het land, voeren onrijp graan aan hun beesten, waardoor duizenden slachtoffers vallen, ook onder de soldaten zelf, nog voor het tot een strijd is gekomen. Als ze dan eindelijk het barre Rusland in trekken, wordt de situatie alleen nog maar slechter. De soldaten plunderen de dorpen, breken de huizen af, de voedsel- en drinkwatervoorziening wordt alleen maar slechter. De soldaten moeten daarom vervuild water drinken, waardoor de meest vreselijke ziekten uitbreken. Na 14 dagen is Napoleon al 135.000 man kwijt, alleen door ziekte en desertie. Wanneer Napoleon met zijn legers bij de eerste grote vestingstad aankomt, Wilna, denken de soldaten dat ze weer als vanouds kunnen vechten en dat ze in de stad genoeg voedsel en drinkwater kunnen vinden, waarmee ze de ziekten kunnen tegengaan. Maar, als ze in de stad aankomen, is die verlaten, geen Russen. En de voorraadschuren staan in brand, zodat er nog geen voedsel te vinden is. Deze tactiek, hij wordt ook wel de tactiek van de verschroeide aarde genoemd, van terugtrekken en alles vernielen wat de vijand zou kunnen helpen, werd door de Russen toegepast. Telkens als Napoleon bij een stad aankwam, waar hij dacht een nieuw voedseldepot te kunnen vinden om zo zijn leger uit de malaise te redden, bleek de stad verlaten en de voorraden verbrand. 
Sommige boeken beschrijven deze Russische tactiek als een slim uitgedachte tactiek, waarin alle lof wordt toegekend aan de Russen. De waarheid echter ligt iets anders. De Russen weten dat ze niet tegen het ontzaglijke leger van Napoleon op kunnen. Daarom rest hun maar een mogelijkheid om te overleven, namelijk de terugtocht. De omvang van zijn leger heeft Napoleon dus uiteindelijk de kop gekost. 

Laatste overwinning: Smolensk & Borodino
De tijd tikt door, Napoleon weet dat hij moet zorgen om voor de winter uit Rusland te zijn, maar zonder oorlogsbuit terugkomen in Frankrijk is te vernederend. Op 13 augustus breekt het leger op, voor een laatste mars naar Smolensk, waar twee Russische legers zich hebben verzameld. Napoleon had een mooie tactiek uitgedacht: de vijand voorbij marcheren, de linkervleugel omvatten en zo de terugweg naar Moskou afsnijden. Deze manoeuvre mislukte echter, door een paar factoren. De manoeuvre was er op berekend, dat Smolensk verdedigd zou worden. De Russen staan inderdaad het Franse leger op te wachten en een bloedige strijd ontwikkeld zich, tot ‘s avonds laat. 
Als Napoleon de volgende dag de slachting wil voortzetten, zijn de Russische legers vertrokken, Smolensk achterlatende als een brandende fakkel. De hele stad ligt vol met lijken en vele soldaten van het Franse leger sterven door vervuild water uit de bronnen van Smolensk. 
Napoleon besluit om toch door te gaan naar Moskou, om een groots succes te behalen. De weg van Smolensk naar Moskou is gemakkelijk en goed begaanbaar. De legers van Napoleon staan dan ook al snel in Moskou. Het Russische leger, onder bevel van Koetoezow, houd stand en de zo lang verwachte slag kan eindelijk beginnen. Voor de poorten van Moskou ontwikkelt zich de bloedige slag om Borodino, het dorp waar het gevecht zich afspeelde, die ternauwernood door de Fransen wordt gewonnen. Op 14 september trekt het leger van Napoleon eindelijk Moskou binnen, de laatste overwinning die Napoleon heeft behaald. Moskou is de enige stad die de vernietigingen van de Russen heeft overleefd. Als de Franse legers de stad binnentrekken, treffen ze dit geheel intact aan. Er zijn zelfs voorraden en paarden, waardoor Napoleon besluit hier enige tijd te blijven. Een besluit dat hij beter niet had kunnen maken. 

Gruwelijke terugtocht
Vijf weken nadat Napoleon Moskou is binnengetrokken, trekt het Franse leger weer terug richting Frankrijk. Vijf weken te laat, zoals later zal blijken. In Moskou heeft het leger zich goed voorzien van voorraden en nieuwe paarden, maar op het traject Moskou-Smolensk slaat het noodlot al weer toe. De paarden kunnen de lasten niet dragen, waardoor complete artillerie divisies achterblijven. De gewonden die niet op eigen krachten mee kunnen met de rest van het leger, wordt zonder pardon achtergelaten. Als de Russen weer langs Borodino trekken, liggen alle lijken van de vorige slag er nog, zestigduizend rottende lijken herinneren het Franse leger aan deze bloedige slag. 
Toen deed de beslissende factor in de ondergang van het Franse leger zijn intrede: de kou. Het is niet zo, dat het Franse leger is verslagen alleen door de winter. Hierboven staat al beschreven hoeveel verliezen het leger op de heenweg te verduren heeft gekregen, door honger en veldslagen, op de terugweg was dat hetzelfde, alleen hierbij speelde ook de kou een belangrijke rol. Napoleon heeft deze smoes zelf de wereld in geholpen. Gelijk toen hij terug was in Frankrijk kwam hij met het verhaal dat zijn leger onoverwinnelijk was tegen mensen, maar tegen de elementen niet op kon. 
Als het leger, dat eens ruim een half miljoen soldaten telde in Smolensk aankomt, waar ze hoopten voedsel te vinden, telde het nog maar een kleine 40.000 man. Honderden soldaten bleven ‘s ochtends na een stop bevroren achter, doordat de temperatuur al dagen niet meer boven het vriespunt was gekomen. En daar boven op, krijgt het leger ook nog korte aanvallen van de kozakken te verduren, die het leger opjagen, zonder dat ze het tot een echte veldslag laten komen. 
Dan komt het leger uiteindelijk aan op die plaats, die in geen enkele beschrijving van Napoleons veldtocht naar Rusland ontbreekt: de Berezina. Deze rivier was nog niet dichtgevroren, waardoor het leger in de problemen komt. Achter zich Koetoezow, die het Franse leger als sinds het vertrek uit Moskou achtervolgde, links en rechts ook Russische legers en voor zich de ijskoude rivier de Berezina, waarin de pontoniers zo snel mogelijk proberen een brug te slaan. De Russische legers rukken op en het Franse leger probeert zo snel mogelijk de rivier over te steken. Wat niet over de brug kan, probeert zwemmend de overkant te bereiken. Door de ijskoude stroom sterven nog eens duizenden soldaten van het Franse leger. Meestal eindigt een beschrijving over de Russische veldtocht van Napoleon bij de overtocht over de Berezina. De rivier die de laatste slag toekent aan het eens zo grote leger. Maar, het leger was nog maar net ter hoogte van Minsk, een heel eind van Frankrijk verwijderd. En pas nu trad de winter echt in. Temperaturen van 28 graden onder nul worden gemeten, hele divisies vriezen weg in een nacht. Dan neemt Napoleon een belangrijke beslissing. Hij besluit om het leger te verlaten en alleen terug te keren naar Frankrijk. 
Het leger trekt verder, een spoor van lijken achterlatend, tot ze op 9 december in Wilna aankomen. Een dag later verschijnen ook de kozakken en er beginnen hevige gevechten in de straten van Wilna, tussen de Fransen en de Russen. Ongeveer 10.000 man verlaat Wilna niet meer, althans niet levend. Met tientallen tegelijk worden de lijken de stad uitgesleept, om in massagraven begraven te worden. De komst van de legers zorgt er ook voor, dat de tyfus uitbreekt in Wilna, waardoor ook vele onschuldige burgers sterven. Als de graven vol zijn, worden de lijken midden in de stad verbrand. Het troepje mannen wat de stad verlaat kan nauwelijks nog een leger genoemd worden, het is een bende wat verder trekt richting Frankrijk. Als het leger de rivier de Njeman, de grens tussen Rusland en Polen, overtrekt, denken ze dat ze het ergste gehad hebben. 
Maar dan treft een nieuwe vijand de Fransen: de vlektyfus. Honderden soldaten, die alle gevaren en ontberingen hadden overleefd, moeten het hier ontgelden. Slechts een paar honderd man komt uiteindelijk in hun thuisland aan. De verliezen van Franse kant waren dus enorm, maar die aan de Russische kant waren nog groter. Ruim een miljoen mensen zijn gesneuveld aan de Russische zijde.
De enigen die levend en wel in Frankrijk weer aankwamen, zijn Napoleon en een paar van zijn trouwste medewerkers; op 18 december 1812 eindigde de rampentocht naar Rusland.

Waterloo

De strijd breekt los
Op 16 juni, begint Napoleon de veldslag tegen de Pruisen, bij Ligny. Het succes voor Napoleon is niet definitief, maar het leger van de Pruisen moet zich terugtrekken, wat ze doen in de richting van de Engelsen, naar het noorden, in plaats van naar zijn reserves in het oosten. Napoleon trekt het vluchtende leger achterna. Een dag later, 17 juni, ontmoet hij het leger van de Pruisen weer, samen met die van de Engelsen staan ze bij Waterloo. De strijd, de bloedige strijd tussen ruim tweehonderdduizend mensen, begint. Ruim 600 vuurmonden zaaien dood en verderf over het slagveld, waar de legers elkaar met zwaarden te lijf gaan. Het Franse leger haalt op een zeker moment een klein voordeel, als Ney, een Franse legeroverste, een charge uitvoert, die de Engelsen nog maar net kunnen weerstaan. Maar als op een gegeven moment de Pruisen doorbreken, breekt aan Franse zijde paniek uit. 
Duizenden doden en ruim 7500 gevangenen heeft Napoleon al verloren, als het Franse leger vlucht. Maar de cavalerie gaat achter de vluchtenden aan en hakt meedogenloos in op wie ze tegenkomen. Het leger sterft en geeft zich niet over, geheel in de geest van de keizerlijke toespraken die de houding van de ware soldaat uitvoerend heeft beschreven. De overgebleven soldaten beginnen daar al snel anders over te denken en geven zich toch maar wel over. Napoleon laat zijn leger weer in de steek, net als in Egypte en Rusland, om weer terug te keren naar Parijs.

In de steek gelaten & verbannen
In Parijs aangekomen wacht hem echter een grote teleurstelling. Het volk heeft Napoleon in de steek gelaten en Lodewijk XVIII terug gehaald. 
Napoleon blijft nog een week in Malmaison, maar als hij hoort dat de Pruisen in aantocht zijn, om de mensheid een plezier te doen door Napoleon neer te schieten, vertrekt hij naar het westen. Hij vlucht weg, tot hij niet meer vluchten kan, hij zit klem. Dan volgt de, volgens historici, overbekende overgave aan de Engelsen, waarna hij wordt verbannen naar Sint Helena, waar hij blijft tot zijn dood op 5 mei 1821.

Napoleon verslagen

De Zesde Coalitie
Napoleon is nog maar net terug van zijn mislukte veldtocht naar Rusland, als de Zesde Coalitie tegen Frankrijk gevormd wordt. Engeland, Rusland en ook Pruisen sluiten een verbond tegen Napoleon. 
Napoleon raapt een legertje bij elkaar en gaat de Pruisen tegemoet, die ook een leger gevormd hebben. Hoewel, het woord leger te veel eer is voor de bijeen geraapte horde opgewonden boeren, maar toch kost het Napoleon veel moeite om ze te verslaan. 
Op 4 juni 1813 sluit Napoleon een wapenstilstand, om een heleboel redenen, die zelfs nu nog steeds niet duidelijk zijn. Het enige wat we over die wapenstilstand zeker weten, is dat het een misrekening was, van de zijde van Napoleon. Hij had geen besef van de grootte van zijn leger, en wist ook niet in hoeverre Oostenrijk gereed was in te grijpen. Hij onderschatte de betekenis voor het herstel van zijn verslagen tegenstanders. 
Metternich maakte van de situatie gebruik, door een ‘bemiddeling' aan te bieden. De voorwaarden waren niet mis; het gezag van Frankrijk in Duitsland, Polen, Holland en Spanje wed geëlimineerd en er kwam een einde aan de hegemonie in Zwitserland. Deze voorwaarden betekende een gigantische nederlaag voor de keizer, een nederlaag die Napoleon niet kon hebben, omdat zijn dictatuur was gebouwd op succes en niet op nederlagen. De wapenstilstand eindigt dan ook snel, op 10 augustus. Napoleon heeft dan drie legers tegenover zich staan. De Oostenrijkers verslaat hij zelf, bij Dresden. Dit succes wordt teniet gedaan door de nederlaag van zijn maarschalken

Coalitie staat aan de grens, gebrek aan geld & vertrouwen
In het voorjaar van 1814 is Frankrijk weer even ver als in 1793. De legers van de Coalitie staan aan de grens van Frankrijk en het land zelf is weer één grote belegerde vesting. Met als enige verschil, dat de vijand dit keer bekend is met de Franse tactieken en dat de Franse legers niet meer zo bereid zijn om te vechten als in 1793. 

Intussen moest Napoleon de verdediging organiseren, om de Pruisen, Russen en Oostenrijkers buiten de deur te houden. Maar de handel in Frankrijk stagneerde, de financiën daalden in een steeds groter tempo. Eerder kon hij Duitsland en Italië plunderen, om zo aan materiaal te komen, maar dit keer moest alles uit Frankrijk zelf komen. 
En daarbovenop verloor het Franse volk haar vertrouwen in hun leider. De jeugd verzette zich tegen de dienstplicht, de overheidsinstanties nemen geen initiatieven meer enz. Er is nog maar één manier om Frankrijk te redden en dat is door af te treden, wat hij dan ook doet. Het is alleen een paar maanden, honderden miljoenen francs en tienduizenden doden te laat. 

Napoleon gaat naar Elba
Eind januari neemt hij afscheid van zijn vrouw en kind, voor altijd, en vertrekt naar het leger. Hij probeert te redden wat er te redden valt, maar overal waar de vijandelijke legers verschijnen, geven de Fransen zich over. Begin februari lijkt het allemaal al verloren, maar de Coalitie legers splitsen zich op, om de voedselvoorziening beter te kunnen regelen. Napoleon maakt hier gebruik van, door hier en daar enkele kleine overwinningen te behalen, die de vijand wel ontmoedigen, maar Frankrijk niet kunnen redden. De opmars van de Coalitie is niet te stuiten en voor het eerst sinds vier eeuwen staat de vijand weer in Parijs. Dan komt de Senaat weer in actie, jarenlang hadden ze niets in te brengen; deden ze wat Napoleon hun opdroeg, maar nu keren ze zich tegen Napoleon. Ze vertellen Napoleon dat het leger genoeg van hem heeft, dat Frankrijk hem niet langer accepteert en dat hij zo snel mogelijk het land dient te verlaten. De Senaat doet hem een aanbod: Elba en een jaargeld voor hem en Parma voor Marie-Louise en het kind. Napoleon kan niet anders dan toestemmen en zo verdwijnt hij uit Frankrijk. Zijn plaats wordt ingenomen door Lodewijk XVIII en de regering doet er alles aan om er voor te zorgen dat Napoleon Bonaparte niet meer wordt dan een vage herinnering.